Formy pomocy
ŚWIADCZENIA PIENIĘŻNE
Zasiłek stały
Zasiłek stały przysługuje:
- pełnoletniej osobie samotnie gospodarującej, niezdolnej do pracy z powodu wieku lub całkowicie niezdolnej do pracy, jeżeli jej dochód jest niższy od kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej;
- pełnoletniej osobie pozostającej w rodzinie, niezdolnej do pracy z powodu wieku lub całkowicie niezdolnej do pracy, jeżeli jej dochód, jak również dochód na osobę w rodzinie są niższe od kryterium dochodowego na osobę w rodzinie.
Osoba niezdolna do pracy z tytułu wieku to osoba, która osiągnęła wiek emerytalny zgodnie z ustawą z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Maksymalna kwota zasiłku stałego wynosi 645,00 zł. miesięcznie, minimalna - 30,00 zł. miesięcznie.
Zasiłek wypłacany jest w wysokości różnicy między kryterium dochodowym, a dochodem osoby w przypadku osoby samotnie gospodarującej lub kryterium dochodowym na osobę w rodzinie, a dochodem na osobę w przypadku osoby w rodzinie.
Zasiłek okresowy
Zasiłek okresowy przysługuje w szczególności ze względu na długotrwałą chorobę, niepełnosprawność, bezrobocie, możliwość otrzymania lub nabycia uprawnień do świadczeń z innych systemów zabezpieczenia społecznego, tj.:
- osobie samotnie gospodarującej, której dochód jest niższy od kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej,
- rodzinie, której dochód jest niższy od kryterium dochodowego rodziny.
Zasiłek okresowy ustala się:
• w przypadku osoby samotnie gospodarującej do wysokości różnicy między kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej, a dochodem tej osoby (z tym, że kwota zasiłku nie może być wyższa niż 418,00 zł. miesięcznie i niższa niż 20,00 zł.),
• w przypadku rodziny do wysokości różnicy między kryterium dochodowym rodziny, a dochodem tej rodziny.
Zgodnie z art.38, ust.3 ustawy o pomocy społecznej kwota zasiłku okresowego nie może być niższa, niż 50% różnicy pomiędzy:
• kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej, a dochodem tej osoby,
• kryterium dochodowym rodziny, a dochodem tej rodziny.
Zasiłek celowy
Wypłacany jest w celu zaspokojenia niezbędnej (konkretnej) potrzeby bytowej, a tym samym może być przeznaczony między innymi na:
• koszty zakupu żywności, leków, leczenia,
• zakup opału, odzieży, niezbędnych przedmiotów użytku domowego,
• drobne remonty i naprawy w mieszkaniu,
• koszty pogrzebu.
Dodatkowo osobom bezdomnym oraz innym osobom, nie mającym dochodu czy możliwości uzyskania świadczeń na podstawie przepisów o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia może zostać przyznany zasiłek celowy na pokrycie części lub całości wydatków na świadczenia zdrowotne.
Pomoc w postaci gorącego posiłku
Pomoc w postaci gorącego posiłku może być przyznana bezpłatnie, jeżeli dochód osoby samotnie gospodarującej lub dochód na osobę w rodzinie nie przekracza 150 % kryterium dochodowego.
Zgodnie z ustawą o pomocy społecznej kryterium dochodowe osoby samotnie gospodarującej wynosi 542,00 zł. a kryterium dochodowe rodziny wynosi 456,00. zł razy ilość członków rodziny.
W szczególnie uzasadnionych przypadkach, gdy uczeń albo dziecko wyraża chęć zjedzenia posiłku, odpowiednio dyrektor szkoły lub przedszkola informuje MOPS o potrzebie udzielenia pomocy w formie posiłku. Przyznanie takiej formy pomocy odbywa się bez wydania decyzji administracyjnej oraz bez przeprowadzenie rodzinnego wywiadu środowiskowego. W takich przypadkach dyrektorzy szkół i przedszkoli zobowiązani są do podjęcia działań zmierzających do jak najszybszego ustalenia okoliczności uzasadniających wydanie decyzji administracyjnej, przyznającej dziecku gorący posiłek. Pracownik socjalny MOPS dokonuje ustaleń i podejmuje działania w kierunku wydania decyzji administracyjnej.
Zasiłek celowy na pokrycie wydatków powstałych w wyniku zdarzenia losowego
To świadczenie przysługuje na podstawie art. 40 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej i może być przyznane osobie albo rodzinie, które poniosły straty w wyniku zdarzenia losowego. W takim przypadku może być przyznany niezależnie od dochodu i może nie podlegać zwrotowi.
Zasiłek celowy na pokrycie wydatków związanych z klęską żywiołową lub ekologiczną
Przysługuje na podstawie art. 40 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej i może być przyznane osobie albo rodzinie, które poniosły straty w wyniku klęski żywiołowej lub ekologicznej. W takim przypadku może być przyznany niezależnie od dochodu i może nie podlegać zwrotowi.
Specjalny zasiłek celowy
Jest świadczeniem, które na podstawie art.41 ustawy o pomocy społecznej może być przyznane w szczególnie uzasadnionych przypadkach osobie albo rodzinie o dochodach przekraczających kryterium dochodowe. Jednak jego wysokość nie może przekroczyć odpowiednio kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej lub rodziny.
Ta forma zasiłku ma charakter uznaniowy, a zatem przyznanie go zależy od okoliczności sprawy oraz środków finansowych Ośrodka.
Zasiłek i pożyczka na ekonomiczne usamodzielnienie
Osobie lub rodzinie może być przyznana pomoc w formie pieniężnej (jednorazowy zasiłek celowy lub nieoprocentowana pożyczka) lub rzeczowej, w celu ekonomicznego usamodzielnienia. Pomoc w formie rzeczowej następuje przez udostępnienie maszyn i narzędzi pracy stwarzających możliwość zorganizowania własnego warsztatu pracy oraz urządzeń ułatwiających pracę niepełnosprawnym.
Podstawą odmowy przyznania albo ograniczenia rozmiarów pomocy na ekonomiczne usamodzielnienie może być uchylanie się przez osobę lub rodzinę ubiegającą się o pomoc od podjęcia odpowiedniej pracy w rozumieniu przepisów o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu albo poddania się przeszkoleniu zawodowemu.
Pomoc w celu ekonomicznego usamodzielnienia nie przysługuje, jeżeli osoba lub rodzina ubiegająca się otrzymała już pomoc na ten cel z innego źródła.
ŚWIADCZENIA NIEPIENIĘŻNE
Praca socjalna
Zgodnie z art.45, ust.1 ustawy z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej praca socjalna świadczona jest na rzecz poprawy funkcjonowania osób i rodzin w ich środowisku społecznym. Celem tej formy pomocy w wymiarze jednostkowym jest doprowadzenie - przy jednoczesnym wykorzystaniu potencjału osób, których dotyczy - do osiągnięcia stanu, w którym osoby te w miarę własnych możliwości będą mogły funkcjonować w społeczności lokalnej, a co za tym idzie wypełniać role społeczne i posiadać dostęp do określonych dóbr.
Praca socjalna jest świadczona osobom i rodzinom bez względu na posiadany dochód. Może być prowadzona w oparciu o kontrakt socjalny, w którym opracowuje się ocenę sytuacji osoby/rodziny oraz formułuje cele, które ma osiągnąć dla przezwyciężenia trudnej sytuacji życiowej. Co ważniejsze, narzędzie to określa także uprawnienia oraz zobowiązania stron (pracownika socjalnego i osoby/rodziny ubiegającej się o pomoc), w ramach wspólnie podejmowanych działań. Tak, więc odmowa zawarcia lub nie dotrzymanie postanowień kontraktu przez osobę/rodzinę może stanowić podstawę do odmowy przyznania świadczenia, uchylenia decyzji o przyznaniu świadczenia lub też wstrzymania świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej.
Bilet kredytowany
Bilet kredytowany jest formą zasiłku celowego w formie niepieniężnej. Może być przyznany osobom bez dochodu lub z bardzo niskim dochodem, które muszą udać się do innej miejscowości celem załatwienia ważnych spraw rodzinnych lub urzędowych.
Składki na ubezpieczenie zdrowotne
Składki na ubezpieczenie zdrowotne są opłacane zgodnie z ustawą o ubezpieczeniu zdrowotnym, ustawą o pomocy społecznej oraz o świadczeniach rodzinnych. Świadczenia te przysługują osobom pobierającym zasiłek stały, jeżeli nie podlegają ubezpieczeniu zdrowotnemu z innego tytułu.
Ponadto - zgodnie z ustawą o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych - do korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych na zasadach określonych w ustawie mają prawo:
1. osoby objęte powszechnym - obowiązkowym i dobrowolnym ubezpieczeniem zdrowotnym, zwane dalej „ubezpieczonymi”,
2. inne niż ubezpieczeni osoby posiadające obywatelstwo polskie i posiadające miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, które spełniają kryterium dochodowe, o którym mowa w art.8 ustawy o pomocy społecznej, co do których nie stwierdzono okoliczności, o której mowa w art.12 tej ustawy, na zasadach i w zakresie określonych dla ubezpieczonych,
3. inne, niż wymienione w pkt 1 i 2, osoby posiadające obywatelstwo polskie i posiadające miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, które nie ukończyły 18 roku życia lub są w okresie ciąży, porodu i połogu.
Składki na ubezpieczenie społeczne
Za osobę, która zrezygnuje z zatrudnienia w związku z koniecznością sprawowania bezpośredniej, osobistej opieki nad długotrwale lub ciężko chorym członkiem rodziny oraz wspólnie niezamieszkującymi matką, ojcem lub rodzeństwem, ośrodek pomocy społecznej opłaca składkę na ubezpieczenia emerytalne i rentowe od kwoty kryterium dochodowego na osobę w rodzinie, jeżeli dochód na osobę w rodzinie osoby opiekującej się nie przekracza 150% kwoty kryterium dochodowego na osobę w rodzinie i osoba opiekująca się nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z innych tytułów lub nie otrzymuje emerytury albo renty. Dotyczy to również osób, które w związku z koniecznością sprawowania opieki pozostają na bezpłatnym urlopie.
Przez ojca i matkę należy rozumieć również ojca i matkę współmałżonka.
Konieczność sprawowania bezpośredniej, osobistej opieki nad osobami, o których mowa powyżej, stwierdza lekarz ubezpieczenia zdrowotnego w zaświadczeniu wydanym nie wcześniej niż na 14 dni przed złożeniem wniosku o przyznanie świadczenia.
Składka na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w wysokości określonej przepisami o systemie ubezpieczeń społecznych jest opłacana przez okres sprawowania opieki.
Składka na ubezpieczenia emerytalne i rentowe nie przysługuje osobie, która w dniu złożenia wniosku o przyznanie świadczenia:
• ukończyła 50 lat i nie posiada okresu ubezpieczenia (składkowego i nieskładkowego) wynoszącego co najmniej 10 lat;
• posiada okres ubezpieczenia (składkowy i nieskładkowy) wynoszący 20 lat w przypadku kobiet i 25 lat w przypadku mężczyzn.
Pomoc rzeczowa
Taka forma pomocy polega np. na zakupie przez pracownika socjalnego dla podopiecznego różnego typu odzieży, obuwia, żywności czy też niezbędnego sprzętu, itp. ... w sytuacji, gdy zachodzi prawdopodobieństwo zmarnotrawienia środków finansowych lub osobie nie mającej możliwości ich zakupić (chorej, leżącej).
Poradnictwo specjalistyczne
Ta forma pomocy (szczególnie poradnictwo prawne, psychologiczne oraz rodzinne) jest świadczona osobom/rodzinom, mającym trudności lub wykazującym potrzebę wsparcia w rozwiązaniu swoich problemów życiowych bez względu na posiadany dochód.
Poradnictwo prawne realizuje się poprzez udzielanie informacji o obowiązujących przepisach z zakresu prawa rodzinnego i opiekuńczego, zabezpieczenia społecznego, a także ochrony praw lokatorów. Na poradnictwo psychologiczne składają się procesy diagnozowania i profilaktyki. Natomiast poradnictwo rodzinne obejmuje wszelkiego typu problemy funkcjonowania rodziny, w tym problemy wychowawcze występujące zarówno w rodzinach naturalnych, jak i rodzinach zastępczych oraz problemy opieki nad osobą niepełnosprawną.
Schronienie, posiłek i niezbędne ubranie
Udzielanie schronienia następuje poprzez przyznanie tymczasowego miejsca noclegowego w noclegowniach, schroniskach, domach dla bezdomnych, a także w innych miejscach do tego przeznaczonych. Przyznanie niezbędnego ubrania polega na dostarczeniu osobie potrzebującej bielizny, odzieży oraz obuwia, odpowiedniego do jej indywidualnych właściwości oraz pory roku. Wsparcie w postaci jednego gorącego posiłku przysługuje osobie, która własnym staraniem nie jest sobie w stanie go zapewnić.
Usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania oraz w ośrodkach wsparcia
Osobie, która z powodu wieku, choroby lub innych przyczyn wymaga pomocy ze strony innych osób, a jest jej pozbawiona, przysługuje ta forma wsparcia.
Ponadto ta forma pomocy może być przyznana osobie, która wymaga wsparcia innych osób, a rodzina oraz wspólnie zamieszkujący małżonek, wstępni, zstępni nie są w stanie takiej pomocy zapewnić.
Usługi opiekuńcze obejmują pomoc w:
• zaspokajaniu codziennych potrzeb życiowych,
• opiece higienicznej,
• pielęgnacji oraz zapewnieniu kontaktów z otoczeniem.
Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej przyznając usługi opiekuńcze ustala ich zakres, okres oraz miejsce, w którym mają być świadczone. Specjalistyczne usługi opiekuńcze, to usługi dostosowane do szczególnych potrzeb, które wynikają z rodzaju schorzenia lub niepełnosprawności. Ten typ usług świadczony jest przez osoby mające specjalistyczne przygotowanie.
Pobyt w Domu Pomocy Społecznej
Osobie, która wymaga całodobowej opieki z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności, nie mogącej samodzielnie funkcjonować w codziennym życiu, której nie można zapewnić niezbędnej pomocy w formie usług opiekuńczych - a małżonek oraz rodzina nie są w stanie jej udzielić - przysługuje prawo do umieszczenia w DPS.
W zależności od tego, dla kogo Domy Pomocy Społecznej są przeznaczone, dzielą się na:
• domy dla osób w podeszłym wieku,
• domy dla osób przewlekle somatycznie chorych,
• domy dla osób przewlekle psychicznie chorych,
• domy dla dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie,
• domy dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie,
• domy dla osób niepełnosprawnych fizycznie.
Dom Pomocy Społecznej świadczy usługi:
• bytowe,
• opiekuńcze,
• wspomagające i edukacyjne na poziomie obowiązującego standardu, w zakresie i formach wynikających z indywidualnych potrzeb osób w nim przebywających.
Organizacja, zakres oraz poziom usług świadczonych przez DPS uwzględnia wolność, intymność, godność i poczucie bezpieczeństwa jego mieszkańców, a także stopień ich fizycznej i psychicznej sprawności. Ponadto DPS może także świadczyć usługi opiekuńcze oraz specjalistyczne usługi opiekuńcze dla osób w nim niezamieszkujących.
Mieszkania chronione
Osobie, która ze względu na trudną sytuację życiową, wiek, niepełnosprawność lub chorobę potrzebuje wsparcia w funkcjonowaniu w codziennym życiu, ale nie wymaga usług w zakresie świadczonym przez jednostkę całodobowej opieki, może być przyznany pobyt w mieszkaniu chronionym.
Mieszkanie chronione jest formą pomocy społecznej przygotowującą osoby tam przebywające, pod opieką specjalistów, do prowadzenia samodzielnego życia lub zastępującą pobyt w placówce zapewniającej całodobową opiekę. Mieszkanie chronione zapewnia warunki samodzielnego funkcjonowania w środowisku, w integracji ze społecznością lokalną.
